کاربران فضای مجازی درباره انتخابات 1400 چه می‌گویند؟

به گزارش گروه فضای مجازی راهبرد معاصر، برگزاری انتخابات و مشارکت فعالانه شهروندان از تاثیرگذارترین عوامل تایید مشروعیت نظام و حفظ تمامیت ارضی است. انتخابات ریاست جمهوری از جمله انتخاباتی است که تاثیر مستقیم بر سرنوشت شهروندان یک کشور می‌گذارد. در زمان انتخابات، احزاب و جناح‌های سیاسی مختلف خط مشی  برنامه‌های خود را ارائه می‌دهند و شهروندان از میان  نحله‌های فکری گوناگون، کاندید مورد نظر خود را انتخاب می‌کنند.

با گسترش رسانه‌ها و بسترهای شبکه‌های اجتماعی، شاهد تاثیرگذاری گسترده این رسانه‌ها در تصمیم‌گیری‌های سیاسی مردم از جمله انتخابات هستیم. فضای مجازی می‌تواند بر میزان مشارکت مردم در انتخابات، ترغیب و تهییج مردم  و یا در مقابل تحذیر و اجتناب از رای دادن آنان تاثیرگذار باشند.

همچنین امروزه شیوه‌های تبلیغ سنتی جای خود را به شیوه های جدید داده است. مردم به وسیله فضای مجازی از کاندیداها و برنامه‌های آنان مطلع می‌شوند. شبکه‌های مجازی تبدیل محلی برای تضارب آرا سیاسی می‌شوند و کاربران به طور آزادانه از خطوط قرمزی که در رسانه های رسمی حکومت وجود دارد عبور می‌کنند و با ایجاد موج‌های حمایتی و یا انتقادی به فعالیت می‌پردازند. 

با نزدیک شدن به سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ و آغاز کارزار انتخاباتی نامزدها فعالیت کاربران شبکه های اجتماعی نیز در این خصوص افزایش می‌یابد و هر چه به زمان برگزاری انتخابات نزدیک‌تر می شویم، میزان تبادل نظر و کنشگری سیاسی کاربران نیز افزایش می‌یابد.

طبق رصد مرکز پژوهشی «بتا»، با رصد فعالیت کاربران در دو بستر توییتر و اینستاگرام در پاییز امسال می‌توان به اطلاعات قابل توجهی دست یافت. همچنین با توجه به ماهیت این بسترها شاهد هستیم که در بستر اینستاگرام کاربران کمتری درباره انتخابات پستی منتشر کرده‌اند. کاربران اینستاگرام بیشتر ذیل پست‌های صفحات رسانه‌های رسمی داخلی و خارجی که به اخبار انتخابات پرداخته‌اند نظر خود را ابراز کرده اند. این درحالی است که فضای تبادل نظر درباره انتخابات در بستر توییتر از مدت‌ها قبل آغاز شده است.

رویکرد کاربران درباره مشارکت در انتخابات ۱۴۰۰

داده های منتشر شده نشان می‌دهد که حدود ۵۴ درصد از داده ها شامل رویکرد مثبت کاربران به انتخابات است. ۲۹ درصد نیز رویکرد منفی به انتخابات دارند. ۱۷ درصد از کاربران نیز رویکرد خنثی داشته‌اند.

رویکرد مثبت نشان دهنده این موضوع است که کاربران خواهان شرکت در انتخابات هستند. رویکرد منفی نشان دهنده تحریم انتخابات و اعلام عدم مشارکت است. رویکرد خنثی نیز مربوط به اخبار منتشر شده پیرامون انتخابات آتی است که موضع گیری مشخصی را مطرح نکرده اند.

به طور کلی هشتگ #انتخابات_1400 هشتگ مربوط به نظرات کاربران درباره انتخابات آتی است. اما کاربران با رویکرد منفی با هشتگ‌هایی نظیر #رای_نمیدهم و #رای_بی_رای و #تحریم_انتخابات نظرات خود را منتشر کرده‌اند.

موضوعات مطرح شده درباره انتخابات ۱۴۰۰

از موضوعات پر تکرار اظهار نظر در رابطه با کاندیداهاست. چه کاندیداهایی که اعلام حضور کرده اند چه آنان که گمانه زنی درباره حضور آنان وجود دارد. برخی نیز فراتر از نامزدها به جریانات و جناح های سیاسی و نحوه عملکرد آنان پرداخته اند.

موضوع بعدی که در میان داده ها از فراوانی بیشتری برخوردار است. موضوع اعلام عدم مشارکت در انتخابات و بیان چرایی آن است. کاربرانی که رویکرد منفی نسبت به انتخابات داشته‌اند به چند دسته تقسیم می‌شوند. عده ای از آنان که رویکرد سیاسی مخالف با جمهوری اسلامی و معاندین نظام و ضد انقلاب هستند که رای دادن را مساوی مشروعیت دادن به نظام جمهوری اسلامی می‌دانند و کاربران را از شرکت در انتخابات برحذر می دارند و خواهان تحریم انتخابات هستند.

عده ی دیگری از کاربران امید نداشتن به اصلاح امور کشور و مشکلات عدیده اقتصادی و معیشتی را دلیل تصمیم بر عدم مشارکت خود اعلام کرده‌اند. این کاربران بیان می‌کنند که اعتماد خود را نسبت به رجال سیاسی از دست داده‌اند و تغییر دولت تاثیری در وضعیت مردم نخواهد داشت. همچنین کاربران دیگری نیز بحث عدم تاثیر رای مردم در نتیجه انتخابات را مطرح کرده ند و با بیان عدم اطمینان به سلامت انتخبات در ایران معتقدند کاندید منتخب از روش دیگری غیر از رای مردم انتخاب می‌شود.

کاندید شدن زنان در انتخابات نیز از موضوعاتی است که مورد توجه کاربران توییتر قرار گرفته است. این کاربران بیان می کنند که اخبار مبنی بر احتمال کاندید شدن زنان از جمله موضوعاتی است که برای گرم شدن تنور انتخابات مطرح شده است و اهمیت چندانی ندارد.

موضوع پرتکرار بعدی بحث تایید صلاحیت نامزدها و انتقاد به عملکرد شورای نگهبان است. برخی از کاربران با احتمال دادن رد صلاحیت شدن کاندید مورد نظر خود نظارت استصوابی را مورد انتقاد قرار داده اند. همچنین شائبه سلیقه ورزی از سوی مجریان و ناظران انتخابات برای پیروزی یک جریان یا فرد به خصوص را مطرح کرده‌اند.

همچنین کاربران مطرح کرده‌اند حکومت باید برای جلب نظر مردم و مشارکت در انتخابات که از مهم ترین عوامل مشروعیت حکومت است، باید الزامات آن را نیز فراهم کند.

از موضوعات دیگر مطرح شده می توان به ایجاد نظرسنجی ها و یا پرداختن به چگونگی برگزاری انتخابات در کرونا اشاره کرد که از فراوانی کمتری برخوردار بوده است.